Ο Εγκληματολόγος και ο Γάμος (ΙΙ)

Β.Λόγοι βάλλοντες κατά της τελέσεως γάμου (συνέχεια από το Ι)

Β7. Εις πάσας σχεδόν τας γυναίκας, υφίσταται μία έμφυτος οξυθυμία προκαλούσα οξυφώνους και επικριτικάς εκφράσεις και διαταράσσουσα την γαλήνην της οικογενείας και βλάπτουσα την αγωγήν των τέκνων και συντρίβουσα την ψυχικήν διάθεσιν του ανδρός. Η οξυθυμία της γυναικός προκαλείται πολλάκις από το παραμικρόν.

Β8. Καλόν είναι να γνωρίζη ο σύζυγος ποίαι ψυχικαί ιδιότητες είναι εις την γυναίκα εμφύτως υπερβολικαί π.χ. η γυναίκα κατά κανόνα είναι περισσότερον (του ανδρός) οξύθυμος, εύθικτος, φιλάρεσκος, ραδιούργος, φλύαρος, επιδεικτική, μεμψίμοιρος, φιλοκατήγορος (δηλ. έχει ροπήν προς επίκρισιν, γκρίνια, μουρμούρα), φιλόνικος, μνησίκακος, υποκρίτρια, πείσμων, σχολιάστρια (κουτσομπόλα) κ.λπ. Ο άνδρας έχει άλλας ψυχολογικάς ιδιορρυθμίας και μειονεξίας.

Β9. Η γυναίκα θέλει να οδηγείται συχνά εις κέντρα ψυχαγωγίας, εις επισκέψεις. Θέλει να διαχειρίζεται, να ελέγχη το εισόδημα του ανδρός. Θέλει να ελέγχη τον έξω της οικίας βίον του ανδρός, θέλει αξιόλογον παραθερισμόν, αριθμόν τουαλεττών (ζηλεύουσα τας άλλας), πολυτελή οικίαν κειμένην ει δυνατόν εις το κέντρον της πόλεως, θέλει συνεχώς αρκετά χρήματα για χαρτζηλίκι, προς ποικίλην εμφάνισιν, προς αποταμίευσιν κ.λπ.

Β10. Αν ο άνδρας συγκατοική με πεθερικά, τούτο αποτελεί μεγάλην πηγήν δυσαρεσκειών. Η πηγή αυτή υφίσταται και όταν δεν συγκατοικεί με πεθερικά αλλά η γυναίκα επηρεάζεται από αυτά.

Β11. Ενίοτε προκύπτει κάποια ψυχική ανωμαλία στο παιδί εκ κληρονομικότητος ή εκ νόσου κατά την νηπιακήν ή παιδικήν ηλικίαν. Τούτο είναι μεγάλη πηγή πικρίας. Όσω περισσότερες υγειονομικές γνώσεις έχει η μητέρα, τόσο ακίνδυνα, αδάπανα και χωρίς άγχος και στενοχώρια και χωρίς πρόσκαιρα ή μόνιμα σωματικά ή ψυχικά ελαττώματα μεγαλώνει το παιδί. Ελάχιστες μητέρες έχουν αυτές τις γνώσεις (…)

Β12. Γυναίκαι που δεν εργάζονται εξωοικιακώς είναι ενοχλητικώτεραι στον άνδρα από τας εργαζομένας. Η εργαζομένη, κουραζομένη από την εργασίαν αυτήν δεν έχει πολύ δύναμη ούτε πολύ χρόνο για γκρίνια και μουρμούρα. Έπειτα ξέρει πώς βγαίνει το χρήμα, και τέλος, έχει κάποιο εισόδημα και ζητάει συνήθως από τον άνδρα λιγώτερα και, τέλος, δεν έχει την ψυχολογίαν της φυλακισμένης που έχει η μη εργαζομένη. Η κλειστή ζωή κάνει την τελευταία φοβερά φλύαρη, ευαίσθητη, γκρινιάρα και ιδιότροπη εις βάρος του ανδρός. Έτσι ούτος γυρίζει από την εργασίαν για να βρη το λιμάνι της γαλήνης και βρίσκει ένας πέλαγος της θαλασσοταραχής.

Β13. Προτιμωτέρα είναι η σύζυγος μικροτέρας μορφώσεως. Η πνευματική υπεροχή του ανδρός προκαλεί σεβασμόν και υπακοήν. Ο άνδρας σήμερον τουλάχιστον πρέπει να διοική. Η γυναίκα πρέπει να υποδιοική. Όχι να διοική ούτε να συνδιοική. Δεν έχει κατά κανόνα την κοινωνικήν πείραν, ευρύτητα, σταθερότητα και στιβαρότητα του ανδρός.

Β14. Προτιμώτερος είναι ο δια συνοικεσίου, χωρίς προηγούμενον έρωτα γάμος. Ο έρως εμποδίζει την διάγνωσιν του χαρακτήρος και την στάθμισιν των υπέρ και κατά ως προς την συγκεκριμένην υποψηφίαν. Ο μη ερωτευμένος βλέπει καλύτερα και σταθμίζει καλύτερα τα πράγματα, όπως και ο εν νηφαλιότητι (ο ουχί εν αλκοολική μέθη τελών).

Β15. Ιδανικώτερος είναι σήμερον δια τον άνδρα ο φλεγματικός χαρακτήρ γυναικός, ο ψυχικώς ομαλός, ήρεμος και ανεκτικός. Είναι όμως κάπως δυσεύρητος. Ρωτήσατε τον πλείονα γνωρίζοντα διά τους χαρακτήρας των ανθρώπων και ποίοι χαρακτήρες εναρμονίζονται μεταξύ των. Φρικτώτερος είναι ο χαρακτήρ της ψυχικώς ανωμάλου γυναικός ή ανδρός. Ψυχικώς ανώμαλος ή ψυχοπαθητικός είναι ο υπερβολικά, ο υπέρμετρα, ασυνήθως νευρικός, ευαίσθητος, φιλόνικος, αδιάλλακτος, φλύαρος, εκδικητικός, ζηλότυπος, γκρινιάρης, ανάλγητος, ιδιότροπος, παράξενος κ.λπ.

Β16. Η δυσαρμονία γενετησίου ζωτικότητος μοιραίως ανοίγει την θύραν προς μοιχείαν. Επίσης και η έλλειψις έρωτος, αμοιβαίου και αληθούς. Η ψυχολογία του έρωτος αναλύει το περιεχόμενον του αληθούς έρωτος και διαχωρίζει τούτον εις πλείονα είδη. Ούτω υπάρχει π.χ. ο αληθής, ο ψευδής έρως, ο πλατωνικός, ο μονομερής, ο διμερής κ.λπ.

Β17. Ο γάμος ενοχλεί περισσότερον τους διανοουμένους και ολιγώτερον τους χειρώνακτας. Οι διανοούμενοι έχουν περισσότερη ευαισθησία και λιγώτερη ψυχονευρική αντοχή στους καυγάδες, στις γκρίνιες, στα οικογενειακά και συζυγικά προβλήματα. Φθείρονται ψυχονευρικώς και σωματικώς ευκολώτερον και αποθνήσκουν προώρως, διότι έχουν κουρασμένον εγκέφαλον. Το γήρας του εγκεφάλου (εκ διανοητικών και καταθλιπτικών υπερκοπώσεων) προκαλεί εν αμέσω συνεχεία και το γήρας του λοιπού σώματος, λέγει η φυσιοπαθολογία και ψυχολογία του γήρατος.

Β18. Υπάρχουν δύο κατηγορίαι συζύγων: οι φιλόσπιτοι και οι φυγόσπιτοι. Οι φυγόσπιτοι είναι πολύ περισσότεροι εις τας μεγάλας ιδίως πόλεις. Φεύγοντες ενδεχομένως από τα πολυβολικά πυρά της γκρίνιας και τας ατέρμονας αξιώσεις της συζύγου των φροντίζουν να απουσιάζουν όσον το δυνατόν περισσότερον χρόνον από το σπίτι, τρεπόμενοι προς το ποτόν, το χαρτοπαίγνιον, τας εκδρομάς, τον εξώγαμον έρωτα, και εν γένει προς την κατά το δυνατόν συχνοτέραν εξωοικιακήν ψυχαγωγίαν και διαβίωσιν. Δια τον έγγαμον φυγόσπιτον ο εξώγαμος έρως είναι ο γλυκύτερος, διότι είναι περιοδικός και όχι συνεχής, δεν έχει την αναγκαστικήν και παρατεταμένην συμβίωσιν που έχει ο νόμιμος γάμος και δεν έχει τα συνήθη προβλήματα και τας έριδας αυτού.

Β19. Το νευροψυχικόν βάρος εκ της οικογενείας εις τας μεγάλας ιδίως πόλεις αυξάνει και από τον στενόν χώρον της κατοικίας και από την δύσκολον κίνησιν πολλών σχετικώς μελών εντός ενός ασφυκτικού κλωβού, που λέγεται διαμέρισμα.

Β20. Εις τας μεγάλας ιδίως πόλεις ο γάμος διανύει μία κρίσιμον, μία μεταβατικήν φάσιν, λόγω των πολλών συγκρούσεων και δυσαρεσκειών που προκαλούνται καθ’εκάστην εκ ποικίλων θεμάτων και προβλημάτων, όπως πολύ καλύτερον των αγάμων γνωρίζουν οι έγγαμοι. Κατά τινα αντίληψιν ο σημερινός γάμος θα αντικατασταθή μίαν ημέραν από την απλήν συμβίωσιν, που θα έχει διάρκειαν εξαρτωμένη από την ελευθέραν βούλησιν του ενός.

Β21. Οι διανοούμενοι πρέπει να λαμβάνουν σύζυγον εκ μικράς πόλεως έχουσαν απολυτήριον γυμνασίου ή το πολύ πτυχίον ανωτέρας σχολής και ουχί ανωτάτης. Η ισοδύναμος μόρφωσις μειώνει μέσα εις τον ψυχισμόν της γυναίκας την υπεροχήν του ανδρός, το προς αυτόν δέος, την εκτίμησιν, τον θαυμασμόν.

Β22. Η αύξησις ηλικίας επιφέρει ανάλογον μείωσιν ψυχοσωματικών δυνάμεων. Όσον δηλ. αργότερα κανείς πανδρεύεται, τόσο βαθύτερα και δυσάρεστα αισθάνεται τα βάρη, τας μικράς ή μεγάλας τρικυμίας εκ του γάμου.

Β23. Λίαν πληκτική, μονότονος και μαρασμώδης καθίσταται η έγγαμη ζωή εις περίπτωσιν ατεκνίας. Προ του γάμου χρειάζεται έρευνα της γενεάς του και της συζύγου, τόσον δια την στειρότητα, όσον και δια ψυχικάς ανωμαλίας και νόσους.

Β24. Τινες προτιμούν σύζυγον εξ επαρχίας, διότι αύτη έχει νευρικόν και μυικόν κύτταρον ζωτικότερον και δυναμικότερον, λόγω ζωής που διεξάγεται κατά φύσιν και μακράν καυσαερίων και κρότων, θορύβων, κονιορτού, παθογόνων μικροβίων, πυκνοκατοικήσεως και νοθευμένων τροφών. Εις τας μεγάλας πόλεις επικρατεί ο μικράς αντοχής και ζωτικότητος νευροψυχικός και σωματικός οργανισμός.

Β25.Αν ο άνδρας τρέφει υψηλόν όνειρον ανόδου εν τη επιστήμη και κοινωνία πρέπει να νυμφευθή μετά την πραγμάτωσιν αυτού. Ο γάμος κατά κανόνα παρεμποδίζει και ματαιώνει την πραγματοποίησιν των σκοπών των ανδρών, που τρέφουν υψηλά όνειρα και ιδανικά.

Β26. Η ψυχολογία και η ψυχιατρική είναι υπέρ του γάμου αλλά και υπέρ του διαζυγίου.

Β27. Κατά τινα αντίληψιν, τα δάκρυα της επιζώσης δια την πρόσφατον απώλειαν του μακαρίτου δεν είναι δάκρυα ειλικρινούς λύπης αλλά δάκρυα μετανοίας, λόγω τύψεων συνειδήσεως δια τους κατ’αυτού ψυχικούς βασανισμούς ασκηθέντας υπό μορφήν γκρίνιας, μουρμούρας και ερίδων κατά τον γάμον. Σπανίως η γυναίκα παριστά τον σύζυγόν της μετά τον θάνατόν του ως κακόν.

_________

Αυτά εδίδαξε, λοιπόν, ο Εγκληματολόγος…

Και θυμάμαι ακόμη τον γηρασμένο αξιωματικό που μου παρέδωσε το δικό του αντίγραφο από τη διάλεξη βγάζοντάς το προσεκτικά από το σκονισμένο βιβλίο, να λέει συγκινημένος για τον Καθηγητή του: «Θεός σχωρέσ’ την ψυχούλα του»!

Ο Εγκληματολόγος και ο Γάμος (Ι)

Αυτή τη φορά δεν θα αναλύσω κάποια ενδιαφέρουσα αναλογία. Θα προτείνω, αντίστροφα, να αναλογιστούμε πάνω σε μια ενδιαφέρουσα ανάλυση. Την περί γάμου ανάλυση που πρόσφερε κάποτε ένας Έλληνας Καθηγητής της Εγκληματολογίας σε φοιτητές του…

Ο Εγκληματολόγος έδωσε πριν από σχεδόν μισό αιώνα, διάλεξη σε αξιωματικούς της Χωροφυλακής με θέμα τον «γάμον»…Τότε, βλεπετε, οι Καθηγητές -ως σοφοί και επαΐοντες- μιλούσαν στους φοιτητές τους και για πράγματα εκτός του αμέσου αντικειμένου διδασκαλίας τους, πράγματα που αφορούσαν τον «ηθικό και ενάρετο βίο». Επίσης οι φοιτητές αγαπούσαν και σέβονταν τους Καθηγητές τους –όχι όπως σήμερα, που η νεολέρα δεν υπολογίζει τίποτε…Κάποιοι εκ των σπουδαστών, λοιπόν, κράτησαν το δακτυλογραφημένο κείμενο που τους μοιράστηκε σ' εκείνη τη διάλεξη, για να ανατρέχουν που και που στη φωτεινή σκέψη του δασκάλου τους. Ένα αντίγραφο έπεσε στα χέρια μου. Το προσφέρω σε Συνιστολόγους και αναγνώστες, εγγάμους και αγάμους: ο Καθηγητής όλο και κάτι έχει να πει, τόσο σε αυτούς που την κάνανε όσο και σε αυτούς που δεν την κάνανε την «κουτουράδα»…

Ο Εγκληματολόγος χώριζε σε δύο τμήματα τη διάλεξή του: Α. Λόγοι συνηγορούντες υπέρ τελέσεως γάμου και Β. Λόγοι βάλλοντες κατά της τελέσεως γάμου. Καθαρά και αναλυτικά πράγματα δηλαδή, σταράτη διδασκαλία και όχι φιοριτούρες και περικοκλάδες… Θα χρειαστώ δύο αναρτήσεις για να μπορέσω να καταγράψω τους λόγους των δύο κατηγοριών. Ξεκινώ από την κατηγορία Α, και μεταβαίνω σταδιακά στη Β (την οποία, μάλιστα, νομίζω ότι είχε επεξεργαστεί καλύτερα ο Καθηγητής…)

Α.Λόγοι συνηγορούντες υπέρ τελέσεως γάμου

Α1. Η ικανοποίησις της εμφύτου ψυχοβιολογικής τάσεως προς συντροφιάν, προς το ζην κατά ζεύγη, μετ’άλλου, προς το ζην εν κοινώ και ουχί εν μονώσει. Ουαί τω ενί! Ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον (Γένεσις Β΄, Ι8)

Α2. Η ικανοποίησις της εμφύτου τάσεως προς απόκτησιν πατρικής ή μητρικής ιδιότητος. Είναι ισχυροτέρα εις την γυναίκα η τάσις προς κτήσιν της μητρικής ιδιότητος.

Α3. Η ευχερεστέρα ικανοποίησις του γενετησίου ενστίκτου εις το πλαίσιον του γάμου.

Α4 Η ενίσχυσις της οικονομίας του ενός αν ο έτερος κομίζει αξιόλογον ή λίαν αξιόλογον εισόδημα («Το χρήμα κυβερνά τον κόσμον»). Εξ ετέρου, «Μόνον το χρήμα δεν κάνει τον άνθρωπον ευτυχή, καθησυχάζει όμως αυτόν»).

Α5.Η μείωσις των φροντίδων του ανδρός δι’εστίασιν, καθαρισμόν και τακτοποίησιν οικίας, θέρμανσιν, πλύσιν ρούχων, κ.λπ. –η ύπαρξις συμπαραστάσεως εις περίπτωσιν νοσήσεως ελαφράς ή βαρείας, χρονίας ή παροδικής, εάν αύτη παρέχεται επαρκώς.

Α6. Ο έγγαμος δεν θα αποθάνη με το παράπονον, ότι δεν εγνώρισε και την περιλάλητον εκείνην πτυχήν της ζωής, που λέγεται γάμος και οικογένεια.

Α7. Ο συνάπτων γάμον θα απαλλαγή από τα σχόλια (εις τας μικράς ιδίως πόλεις) της κοινωνίας ως προς τα αίτια της αποφυγής του γάμου (ανίκανος, τριτόφυλος, ψυχικώς πάσχων, δειλός, ανέραστος, πάσχων σωματικώς, αινιγματώδης κ.λπ.)

Α8. Ο συνάπτων γάμον δοκιμάζει την χαράν αποκτήσεως τέκνου, της περιθάλψεως αυτού, των αθώων και χαριτωμένων αντιδράσεών του κατά τα πρώτα 14 έτη περίπου. Κατόπιν αρχίζει ενδεχομένως η τραγωδία εκ της απειθείας, εκ των πολλών αξιώσεων των τέκνων, εξ ενδεχομένων νόσων, ατυχημάτων, εκ διαφθοράς, εξ αποτυχίας εις τον γάμον, εις το επάγγελμα κ.λπ.

Α9. Εις την έγγαμον συμβίωσιν ο σύζυγος επιτυγχάνει εκτόνωσιν ή εκφόρτισιν της τεταραγμένης ψυχικότητός του εκ του επαγγέλματος ή άλλου αιτίου δια της ανακοινώσεως των ενοχλητικών συναισθημάτων και σκέψεων προς την συμβίαν, εφ’όσον παρέχεται υπ’αυτής ψυχική συμπαράστασις, ενίσχυσις ή παρηγορία.

Α10. Εις ην περίπτωσιν, ο γάμος δεν διαλύση τον προ του γάμου αναπτυχθέντα έρωτα, ούτος αποτελεί ένα είδος ψυχικού θώρακος κατά πάσης εκ των παιδιών, εκ του επαγγέλματος και της κοινωνίας εν γένει προερχομένης στενοχώριας.

Α11.Οι συνηγορούντες υπέρ του γάμου λόγοι είναι περισσότεροι και ισχυρότεροι τόσον δια τους χειρώνακτας, όσον και δια τους κατοικούντας εις μικράς πόλεις και χωρία. Είναι ολιγώτεροι δια τους ασκούντας διανοητικόν λειτούργημα και τους έχοντας ωρισμένον ψυχολογικόν τύπον.

Α12.Κατά την γεροντικήν ηλικίαν υφίσταται ελπίς συμπαραστάσεως και φροντίδος προς πραγμάτωσιν ευγηρίας.

Α13. Η διαιώνισις του οικογενειακού ονόματος, η ελπίς μερίμνης και βοηθείας εκ μέρους των παιδιών κατά την προγεροντικήν ή γεροντικήν ηλικίαν και εν γένει κατά την ζωήν.

Β.Λόγοι βάλλοντες κατά της τελέσεως γάμου

Β1. Δεν υπάρχει ευτυχής γάμος αλλά ολιγώτερον ή περισσότερον επώδυνος. Οι πλείστοι των γάμων υποκρίνονται ευτυχίαν προς προβολήν ή προάσπισιν του ατομικού και οικογενειακού των εγώ και εν γένει προς επίδειξιν. Αι διαφωνίαι εις άλλα ζεύγη είναι συχναί και μη σημαντικαί, εις άλλα συχναί και σημαντικαί, εις άλλα αραιαί και σημαντικαί κ.λπ. Το θέμα ποικίλλει κατά περίπτωσιν.

Β2. Είναι λίαν βαρύ, βαρύτατον το τίμημα, που καταβάλλει καθ’εκάστην ο σύζυγος εις χρήμα, εκνευρισμούς, καταθλίψεις, άγχος, απώλειαν ελευθερίας, ψυχικής υγείας, μείωσιν δυνάμεως και αντοχής, εις βάρος των δυνάμεων, που απαιτούνται δι’επιτυχή ενάσκησιν του επαγγέλματος, δια πραγμάτωσιν ατομικών ονείρων κ.λπ.

Β3. Αν ο γάμος οφείλεται εις έντονον ή μετρίας εντάσεως ερωτικόν συναίσθημα, τούτο θα διαλυθή κατά κανόνα μετά τον γάμον (εντός μηνών, έτους ή ετών τινών) από τας συγκρούσεις, διαφωνίας και δυσαρεσκείας, που θα επέρχωνται μοιραίως σχεδόν καθ’εκάστην, συνεπεία αλλεπαλλήλων και ατερμόνων προβλημάτων, συζητήσεων, διαφωνιών και συγκρούσεων, προερχομένων εκ της συζύγου, εκ των οικονομικών, εκ των κοινωνικών σχέσεων, εκ των τέκνων, εκ του επαγγέλματος, εκ των πενθερικών, εκ των συγγενών κ.λπ.

Β4. Αν ο γάμος δεν οφείλεται εις το ερωτικόν συναίσθημα αλλά μάλλον εις υπολογισμόν τινα (αφορώντα προίκα, κοινωνικήν άνοδον ή ηθικήν πίεσιν κ.λπ.) είναι αδύνατος η αναπήδησις του ερωτικού συναισθήματος μετά τον γάμον. Θα παρεμποδίσουν την ανάπτυξιν τούτου τα ως άνω προβλήματα, και αι εκ τούτων διαφωνίαι και συγκρούσεις και δυσαρέσκειαι.

Β5. Εις ελαχίστας περιπτώσεις διαρκεί ο έρως επί μακρά έτη ή μέχρι θανάτου. Εις τας περιπτώσεις αυτάς άλλοτε αμφισβητείται η πληρότης, η φυσιολογικότης του εν λόγω έρωτος, άλλοτε ο έρως είναι μονόπλευρος, άλλοτε υφίσταται ερωτική αποβλάκωσις του ενός ή αναγκαστική νεύρωσις, άλλοτε υφίσταται φαινομενικότης και άλλοτε υφίσταται αγάπη από συνήθειαν (κατά το τραγούδι «μπορεί να μη σ’αγαπώ μα σ’έχω τόσο συνηθίσει –τί κι αν δεν είμαστ’ερασταί, δεν θα χωρίσωμεν ποτέ».)

Β6. Ο αληθής χαρακτήρ της γυναικός και του ανδρός αποκαλύπτεται μετά τον γάμον. Προ αυτού κρύπτεται ο αληθής χαρακτήρ δια τον φόβον απωλείας του συμπαθουμένου ή αγαπωμένου προσώπου και δια την εκ φύσεως μείζονα υποκριτικήν ικανότητα της γυναικός.

(έπεται συνέχεια)

Fitness & ποινικό δίκαιο

Ο φίλος μου ο Αθανάσιος με προσκάλεσε εδώ και καιρό να γίνω Συνιστολόγος, εγκαταλείποντας την ανωνυμία μου. Σκέφτηκα να τον ευχαριστήσω, με μια ανάρτηση που θα τον κάνει να γελάσει. Άλλωστε ο Αθανάσιος έχει συμβάλει ποικιλοτρόπως στο να την εμπνευστώ. Και να πώς:

Κάποτε, βρεθήκαμε μαζί στο Freiburg της Γερμανίας για συλλογή βιβλιογραφικού υλικού στο Ινστιτούτο Max Planck. Εκεί μου ανακοίνωσε περήφανος, ότι βρήκε και φωτοτύπησε μέχρι και μια παμπάλαια εργασία των αρχών του 20ου αιώνα με τον φοβερό τίτλο: Υπνωτισμός και Έμμεση Αυτουργία. Γελάσαμε μαζί, καθώς δεν είχαμε ξανακούσει παρόμοιο τίτλο! Δεν ξέρω αν ο Αθανάσιος αξιοποίησε τελικά στη διατριβή του αυτή την τόσο εξειδικευμένη εργασία. Εμένα όμως, φαίνεται ότι η ανάμνηση του γεγονότος στο Freiburg μου άφησε ένα κουσούρι: Άρχισα να αναζητώ και να βλέπω υπόγειες διασυνδέσεις του ποινικού δικαίου με παντός είδους άλλα πράγματα. Πρόσφατα, ανακάλυψα μια ενδιαφέρουσα τέτοια διασύνδεση και την αφιερώνω στον Αθανάσιο εις ένδειξη φιλίας και ανάμνηση της κοινής μας παραμονής στην αλλοδαπή. Και στον Κωνσταντίνο όμως την αφιερώνω με αγάπη -άλλωστε το θέμα της τον αφορά εξίσου.

Εδώ και δύο περίπου βδομάδες παράτησα το γυμναστήριο. Είχα ξεκινήσει αρχές Ιουνίου, παρασυρόμενος από το κλασικό «νους υγιής» και έναν γνωστό μου... Το γυμναστήριο, όμως, με οδήγησε στο να ξυπνάω καθημερινά κουρασμένος και πιασμένος. Όταν πάλι ξυπνούσα, άρχιζα συνήθως να καταπιάνομαι με το ποινικό δίκαιο. Κι εκεί όμως έρχονταν στιγμές, που αντί να καταπιάνομαι απλώς, κατά-«πιανόμουν» διπλώς -όπως ακριβώς στο γυμναστήριο: Έτσι, σαν φωτεινή έκλαμψη τρύπωσε στο ποινικολογικό μου κεφάλι η σκέψη: Ποινικό δίκαιο και fitness δεν αποτελούν απλώς τα δυο στοιχεία που συνέθεταν την προσωπική μου καθημερινότητα για κάποιον καιρό. Δεν έχουν, επίσης, ως μόνο κοινό σημείο, ότι απειλούν με «πιασίματα» όποιον ασχολείται μαζί τους… Υπάρχει μια βαθύτερη, ενδιαφέρουσα αναλογία μεταξύ τους, που μάλιστα υπαγορεύει απάντηση σε σημαντικά ερωτήματα, που ταλανίζουν τους ποινικολόγους... Ένα από αυτά είναι το εξής: Ποιά είναι η σχέση της φιλοσοφίας με το ποινικό δίκαιο; Γιατί οι ποινικολόγοι ξεφεύγουν πολύ συχνά από το στενό ορίζοντα της νομικής επιστήμης και "πεταρίζουν" στα φιλοσοφικά σύννεφα, αμφιβάλλοντας όμως διαρκώς και για το αν καλώς κάνουν; Πού βρίσκονται τελικά τα όρια μεταξύ ποινικού δικαίου και φιλοσοφίας, όρια που –κατά τον Karl Engisch- «ο ευσυνείδητος νομικός πρέπει να τα σέβεται»;

Την απάντηση δίνει, κατά τη γνώμη μου, η αντιπαραβολή και σύγκριση του fitness με το ποινικό δίκαιο. Θα εξηγήσω αμέσως τί εννοώ...Ένα πρόγραμμα fitness, αποτελείται ως γνωστόν από δύο τμήματα: Την αερόβια άσκηση (βελτίωση καρδιαναπνευστικής λειτουργίας) και τη μυική ενδυνάμωση (χτίσιμο σώματος). Η ποινική θεωρία μπορεί επίσης να διασπαστεί σε δύο κομμάτια: γενική περί ποινής φιλοσοφία (θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα) και ανάπτυξη δογματικού συστήματος (συστηματική ενασχόληση με ερμηνευτικά ζητήματα του ισχύοντος δικαίου). Ε, λοιπόν η αναλογία είναι πλέον εξόφθαλμη: Η φιλοσοφία αποτελεί την αερόβια άσκηση και η δογματική τη μυϊκή ενδυνάμωση, που πρέπει να χαρακτηρίζουν από κοινού το fitness programm κάθε υγιούς ποινικολόγου!

Κάπου είχα διαβάσει μια ωραία παρομοίωση: Εκείνοι που επιδίδονται (μόνο ή κυρίως) στην αερόβια άσκηση, μοιάζουν με αυτοκίνητα που -ασχέτως εξωτερικής κατάστασης και εμφάνισης- έχουν μια καλή, λειτουργική μηχανή. Εκείνοι, πάλι που επιδίδονται (μόνο ή κυρίως) στη μυϊκή ενδυνάμωση θυμίζουν Πόρσε, που όμως η μηχανή τους μπορεί να έχει σαπίσει ή να μη λειτουργεί όπως παλιά. Το ίδιο, νομίζω, συμβαίνει και με τους ποινικολόγους: Όσοι το ρίχνουν στη φιλοσοφία του ποινικού, διατηρούν μια καλή μηχανή, αλλά δεν συγκινούν ιδιαίτερα από άποψη "εμφάνισης" και δυσκολεύονται να "σηκώσουν το βάρος" της επίλυσης ενός πρακτικού προβλήματος: Πρέπει λοιπόν, να συνοδεύσουν και από δογματικές "ασκήσεις" την όποια φιλοσοφία τους, γιατί αλλιώς, μπορούν να συνεχίσουν το προσωπικό τους aerobic, χωρίς κοινό: Μπορούν να φιλοσοφούν αμέριμνοι, αλλά θα αναγκάζονται να σωπαίνουν αμήχανοι, όταν η συζήτηση θα έρχεται σε ζητήματα πράξης.

Αντίστοιχα, οι καλοί δογματικοί, είναι οι "μποντιμπιλντεράδες" της υπόθεσης: Οι ξεκάθαρα διαγεγραμμένοι όγκοι των δογματικών τους μυών, οι δυνατοί τετρακέφαλοι και τα σκληρά γαστροκνήμιά τους, προσφέρουν στα θεωρητικά μάτια μας ένα ευχάριστο (και κάποτε τρομερό) θέαμα. Παράλληλα τους επιτρέπουν να σηκώνουν το βάρος της επίλυσης πρακτικών νομικών προβλημάτων με φοβερή αυτοπεποίθηση (και συχνά, ταχύτητα). Ωστόσο, ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει τί συμβαίνει πίσω από τα τεντωμένα δογματικά μούσκουλα, στο εσωτερικό του "φουσκωτού" θεωρητικού: Ενδεχομένως, να κρύβεται εκεί μια καλή φυσική κατάσταση...Ίσως όμως και μια μηχανή σάπια, δηλαδή αφιλοσόφητη, που δεν μπορεί να τρέξει ούτε τρία χιλιόμετρα χωρίς να καταρρεύσει (υπό το αφόρητο βάρος των καλογυμνασμένων δογματικών μυών). Τα παραδείγματα από την ηπειρωτική ποινική εμπειρία δεν είναι εδώ λίγα: Σκεφτείτε λ.χ. τι συμβαίνει, όταν ολόκληρα δογματικά συστήματα έχουν στηθεί πάνω σε «πραγματολογικές δομές» και συναφείς φιλοσοφικές σαχλαμάρες…Με τι πνευμόνια να τρέξουν;

Έτσι λοιπόν, καταλήγουμε στο εύλογο συμπέρασμα: Υγιής ποινικολόγος είναι ο ποινικολόγος που συνδυάζει μια καλή «φιλοσοφικο-φυσική» κατάσταση με δυνατές «μυικο-δογματικές» ομάδες. Εκείνος που συνδυάζει επαρκή φιλοσοφική κατάρτιση με δεδομένη δογματική γνώση. Όποιος, τώρα, υστερεί σε κάτι από τα δύο, πρέπει απαραιτήτως να το πάρει απόφαση: Χρειάζεται γυμναστήριο!

Υγ1. Μολονότι η χιουμοριστική διάσταση της ανάρτησης μου με ενδιαφέρει περισσότερο, δεν θα ήθελα να παραιτηθώ –έτσι απλά!- από τη θεωρητική-εξηγητική δύναμη της αναλογίας που εισάγω σ’αυτή. Με τη βοήθειά της, είμαι σε θέση να εξηγήσω τουλάχιστον δύο ρήσεις διαφορετικών Καθηγητών μου από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η πρώτη από αυτές αφορούσε τη ρωμαλέα δογματική σκέψη του Νικολάου Χωραφά, στην οποία δεν έχανε ευκαιρία να αναφέρεται ο Καθηγητής (προφορικώς και γραπτώς): Δεν έκανε λόγο για «ευλύγιστη ή ανθεκτική» αλλά για «ρωμαλέα» δογματική σκέψη και –υποθέτω- ήξερε ακριβώς τι ήθελε να πει. Η δεύτερη αφορούσε τη σύσταση ενός άλλου Καθηγητή μου, γύρω από τη θεματολογία που είναι καλό να απασχολεί νεαρούς επιστήμονες στα διδακτορικά τους: “Πρέπει κανείς σε νεαρή ηλικία να ασχολείται με δογματικά ζητήματα" και "με τα χρόνια να περνάει στη φιλοσοφία-μεθοδολογία", έλεγε ο Καθηγητής αυτός. Έτσι δεν κάνουν όμως και οι άνθρωποι που γυμνάζονται; Κοιτάνε στα 30 τους, κοιλιακούς και μπράτσα, και στα 50 το ρίχνουν στο στατικό διάδρομο και το περπάτημα...

Υγ2. Στη φωτoγραφία βλέπετε μια προσωπική σύνθεση: Συμμετέχει ως «πιάτο» το σύγγραμμα γνωστού Γερμανού ποινικολόγου body-builder (που μολονότι υπερ-εβδομηντακονταετής, δεν λέει να το ρίξει στο aerobic…)

Καινούργιες λέξεις ΙΙΙ

(Μερικές από τις αστείες λέξεις που ακολουθούν θα μπορούσαν να ενοχλήσουν όσους θεωρούν αισχρά τα ανθρώπινα, οπότε ας μην συνεχίσουν)

Οι απαγορευμένες

Θελξίπεος: Ο θελξίπεος είναι ο (αρσενικοσεξιστικός) σέξυ! Όπως λέμε π.χ., «θελξίπεος κι όποιος αντέξει», «θελξίπεο χαμόγελο» κ.τ.τ.

Τερψίπεος: Ούτε εδώ χρειάζονται πολλές πολλές εξηγήσεις. Ενδιαφέρων ο χιαστός συσχετισμός με το επίθετο τερψιλαρύγγιος: υπάρχουν τερψίπεοι λάρυγγες και τερψιλαρύγγια πέη.

Εύστηθος: Εύστηθη είναι προφανώς μια γυναίκα με όμορφο στήθος. Το αντίθετο θα ήταν υποθέτω δύσστηθη, μια γυναίκα με ανύπαρκτο ή πεσμένο στήθος, κάτι σαν δύστυχη δηλαδή.

Φαινοπυγίς: Εντάξει, αυτή δεν είναι ακριβώς δικιά μου, στα λεξικά υπάρχει η φαινομηρίς, ανάλαφρο καλοκαιρινό ένδυμα που άφηνε τον μηρό να φανῄ. Η φαινοπυγίς των ημερών μας προχωρεί ένα βήμα παραπέρα, όπως το μπραζίλιαν π.χ., επιβεβαιώνοντας την ανωτερότητα των πολιτισμών της νεωτερικότητας.

Δεξοπυγίς: Δεξοπυγίς υποθέτω ότι είναι η γυναίκα που δέχεται από την πυγή. Το πρώτο στάδιο της δεξοπυγίδος είναι ασφαλώς η σεισοπυγίς.

Πεοσθενής: Εκείνος του οποίου σθένει το πέος, ο γαμίκουλας ας πούμε (Την λέξη έφτειαξε ο φίλος μου Α.Κ. και μου την χάρισε για δώρο γάμου. Τον ευχαριστώ πολύ!).

Στυτός: Ο έχων στύση, ο έγκαυλος, ο καυλωμένος. Το αντίθετο, ο έχων χάλαση, ο τσουτσουρρίος, είναι ο απόστυτος.

Κατατετιλμένη: Ιδίως στο θηλυκό της απαντᾴ η μετοχή παθητικού παρακειμένου του κατατίλλω = αποτριχώνω, σουρομαδάω. Κατατετιλμένη είναι όποια έχει κάνει μπραζίλιαν γουάξ ας πούμε.

Οι παρετυμολογημένες

Καρπούζι: Πρόκειται για γνησία αρχαία ελληνική οπώρα, η οποία έθελξε και τους τουρκεστανούς εισβολείς, εξού και το τουρκοπρεπές γλωσσικό ένδυμα. Προέρχεται από την λέξη «καρπός», η οποία δόθηκε στο συγκεκριμένο λαχανικό εμφατικώς χάριν του μεγέθους του, καθώς επρόκειτο για τον κατεξοχήν «καρπό» του κλασσικού περιβολιού. Στους ελληνιστικούς χρόνους ο «καρπός» ακολούθησε το γενικώτερο ρεύμα της εποχής και υποκορίστηκε, η κατάληξη -διον όμως συνάφθηκε απευθείας στην ονομαστική και όχι στο θέμα του ονόματος, σε μια από τις συνηθισμένες για την εποχή γλωσσοπλαστικές ιδιοτροπίες. Το «καρπόσδιον» έγινε, όπως αναμενόμενο, «καρπόζιον» με απλοποίηση του συμπλέγματος -σδ- σε -ζ- και, ακολούθως, «καρπούζιον» με αναπληρωτική έκταση του -ο- σε -ου-. Από εκεί ο δρόμος μέχρι το «καρπούζι» της κοινής νεοελληνικής ήταν εύκολος.

Αεικήντο: Η λέξη αναφέρεται σε μια αρχαιοελληνική μορφή όχι μόνο πολεμικής τέχνης, αλλά και γενικώτερου τρόπου ζωής. Προέρχεται από την σύμφυρση των λέξεων «άγε κήδου» ως οιονεί συνθήματος και σύνοψης του βίου που ευαγγελιζόταν το αεικήντο. Αποτελεί παρότρυνση στον νέο μαθητή της φιλοσοφίας να σκάψῃ ένδον και να φροντίσῃ τον ψυχικό και πνευματικό του κόσμο, ως προϋπόθεση της βαθύτερης μύησής του. Από την Ελλάδα η αρχή «άγε κήδου» ταξίδεψε στις ημιβάρβαρες ιαπωνικές νήσους, από όπου νεωστί επανέκαμψε οίκαδε.

Και μία σοβαρή

Νηψιαλγία: Είναι το άλγος που προκαλείται από την νήψη, ο πόνος και η κακή διάθεση που δημιουργεί το ξενέρωμα και η επάνοδος στην νηφαλιότητα, σε απλά νεοελληνικά το χανγκ-όβερ.

Αυτά!